CHARLAS "Tecnoloxía e ser humano" 2.2 - A laranxa mecánica

Ata onde se pode experimentar con seres humanos?

CHARLAS TECNOLOXÍA E SER HUMANO

ALERTA SPOILER: Por favor, mirade antes as películas

Jurassic World

O labirinto do Fauno

Unha mente marabillosa

O club dos poetas mortos

A laranxa mecánica

Manifesto Comunista

Unha das charlas sobre Tecnoloxía e ser humano tiña que ser, evidentemente, A laranxa mecánica. Lara García e Sheyla González achégannos a esta película na que se aprecia cómo a psicoloxía foi desenvolvendo unha tecnoloxía desde os tempos de W. Wundt (falar de experimentación na ciencia da alma en 1875 soaba como resucitar ao Dr. Frankenstein) e a través da Escola Condutista de Pavlov e Skinner. A aplicación de protocolos temporizados e matematizados (como no caso do polémico libro Dúrmete neno), ou mesmo vinculados ao uso de fármacos, que fan aprender condutas incluso contra a vontade do suxeito, fai ver a eficiencia que acadou esta ciencia pero tamén o problema de atopar os seus límites: ata onde se pode experimentar deste xeito con seres humanos? Cando se considera que unha persoa está curada dalgún trastorno psíquico? En último extremo, como hai que combinar a presión sobre a sociedade e sobre o individuo para acadar unha situación de máximo benestar?

A laranxa mecánica
Comezamos cos feitos que narra a película. Alex é un mozo moi violento que forma pandilla cuns amigos aos que chama drugos. A pesar de ter unha conduta brutal, pegándolle malleiras a outros grupos e violando rapazas, ten tamén un gusto refinado, viste dun xeito rebuscado e a música de Beethoven cáusalle o pracer máis exquisito.
Nunha saída nocturna Alex asasina a unha muller e vai ao cárcere, e alí ofrécenlle un tratamento, chamado Método Ludovico, para quitarlle a violencia.
Entra aquí a tecnoloxía: consiste nun condicionamento respondente no que, como ao can de Pavlov, se lle ensina a ter náuseas cando ve escenas de violencia e sexo proxectándollas nunha pantalla mentres lle inxectan un fármaco que o fai devolver. Como as imaxes van acompañadas de música de Beethoven, Alex asocia eses tres estímulos neutros ante a náusea (violencia, sexo e música) co estímulo incondicionado que é o fármaco, e así empezan a producir, de xeito condicionado, a mesma resposta ca el (Pica na imaxe para ampliala).

Cuestións
Está Alex, xa que logo, curado? Xa non vai ter comportamentos violentos (élle imposible), pero tampouco se vai poder defender de quen o ataque inxustamente, non poderá ter unha relación de parella e non poderá gozar da música. A película fainos ver como agora tampouco ten vida social e, cando todos os personaxes da súa vida anterior comezan a vingarse del, ---SPOILER--- chega ao extremo do intento de suicidio. Na súa cama do hospital vese como Alex, coa axuda dunha doutora, comeza a elaborar os seus símbolos e vai concibindo a idea dunha sexualidade algo salvaxe pero respectuosa coa súa parella e socialmente aceptable.
A nosa opinión é que debe haber un límite ao que a psicoloxía poida facer cunha persoa, e que calquera tratamento debe ser sempre respectuoso coa súa liberdade. Incluso no caso de criminais, a meta debe ser sempre a reintegración na sociedade, non a anulación ou a vinganza.

Materiais
Como de costume, quédavos aquí a presentación que utilizamos para a charla: