Metempsícose: a transmigración das almas

por Jorge Domínguez Encinas. 2º Bach. CT, 2013-14.

Orixe do concepto de transmigración das almas.
Concepción dos presocráticos e aplicación na teoría do dualismo de mundos de Platón.

1.- Introducción
A transmigración das almas é una doutrina filosófica da Grecia Clásica baseada na idea de que o corpo está formado por diversos elementos e que algúns destes son traspasados dun corpo a outro trala morte.
Provén do termo grego μετεμψύχωσις (Metempsicose), e está formado por μετα- (máis alá), Éν- (en, dentro),Ψυχη (alma) e –ωσις (-osis = proceso). Pódese traducir como traspaso da Alma. Foi adoptada en forma filosófica por Platón, os pitagóricos e a secta órfica.


2.- Transmigración nos Misterios Órficos
O orfismo é una corriente relixiosa da Antiga Grecia, relacionada con Orfeo. Os órficos propoñen que o ser humano está formado por corpo e alma, e pensan que esta última é inmortal. Toman como referente o mito de Orfeo, no que se conta que baixa ao Hades para recuperar á súa amada Eurídice.
Esta viaxe é considerado como un renacer, a viaxe que fai a alma cando morre unha persoa, que consiste en baixar ao inferno para ser castigada polas malas obras durante a vida e ser purificada. Tras unha vida xusta a alma queda purificada e pode ir ao ceo onde están os deuses e as almas boas.

3.- Relación da Metempsicose cos ritos dionisíacos da colleita
Algunhas das festividades dionisíacas relacionadas coa fin dos cultivos en outuno, sendo a vendima o último, poden relacionarse coa transmigración das almas. No outuno pódese dicir que morren os campos, pero cando despois de sementalos os froitos volven a aparecer na época primaveral pódese afirmar que o campo renaceu.

4.- Metempsicose no Pitagorismo
A comunidade pitagórica rexíase por unhas normas moi estritas. Unha das súas doutrinas era a da metempsicose ou transmigración das almas, que consistía en que a alma era eterna e rencarnábase en diferentes corpos ao longo de varias vidas ata conseguir a purificación.
Por este motivo tiñan prohibido comer carne, xa que cualquera animal podía ser a reencarnación dun ser querido morto. Tamén, cando espertaban non facían a cama xa que pensaban que a forma que quedaba era a da alma e se se desfacía podía desparecer.

5.- A Transmigración das almas e o Mundo Dual de Platón
Platón afirmaba que o noso mundo é una copia imperfecta creada por Deus a semellanza dun situado máis alá do ceo e que está formado por ideas de todas as cousas. Platón tamén ve esta dualidade na antropoloxía, explicando que o corpo humano posúe alma e corpo. A alma está dividida en tres partes e atópase presa no corpo. Cando o home morre, a alma queda libre e ascende ao mundo intelixible. Alí observa todas as ídeas e as comprende, mais cando regresa ao mundo sensible esquéceas temporalmente. A alma seguirá no mundo das ideas sempre e cando exista un equilibrio entre as súas partes e as virtudes. Cando este equilibrio se rompa a alma caerá ao mundo sensible e aferrarase a un corpo no que residirá ata que morra e volvería a empezar o ciclo de novo.