CHARLAS "Tecnoloxía e ser humano" 1.3 - Unha mente marabillosa

Unha partida que tiña que gañar

CHARLAS TECNOLOXÍA E SER HUMANO

ALERTA SPOILER: Por favor, mirade antes as películas

Jurassic World

O labirinto do Fauno

Unha mente marabillosa

O club dos poetas mortos

A laranxa mecánica

Manifesto Comunista

A terceira obra que presentamos nesta primeira charla por videoconferencia, dentro da serie sobre Tecnoloxía e Ser Humano é Unha mente marabillosa. Fixémolo tamén entre dous grupos, un que marcou as liñas xerais do traballo e outra que examinou os detalles un por un.
ALERTA SPOILERS: Por favor, MIRADE A PELÍCULA ANTES DE LER ESTE POST.

As liñas xerais
Esta sección estivo a cargo de Carla Fernández, Alba Mera, Nayara Fragueiro e Carmen Fernández. A película está reproduce fielmente a vida do matemático John Nash, que desenvolveu unha parte importante da moderna Teoría de Xogos. Isto é o que relaciona a película coa tecnoloxía, o tema de biblioteca do presente curso, porque as matemáticas non soamente son quen de modelar o comportamento da sociedade, a economía e as interaccións entre persoas senón que, como veremos, ao propio Nash servíronlle como medio para tomar conciencia da súa situación e entendela como unha partida que tiña que gañar, no seu propio beneficio pero tamén no da súa familia.
Un tema fundamental da película é a esquizofrenia de Nash; moita da tensión vén de que nós imos vendo como se decata e comeza a distinguir entre o real e o ficticio, e empatizamos con el porque todo o proceso está contado desde o seu punto de vista.
Alicia, a súa muller, é unha personaxe imprescindible, porque ela está sempre ao seu carón, apoiándoo, ata que ve que é imposible seguir así, e incluso está poñendo en risco a vida do seu fillo. Máis adiante comentaremos como, por parte de Nash, é igualmente imprescindible que se responsabilice da súa enfermidade porque a ningunha persoa se lle pode pedir (e isto pídese con demasiada frecuencia, sempre a mulleres) que renuncie á súa vida en servizo de outra.
Chegado este punto, a película comeza a contar a historia de como Nash se enfronta á enfermidade, a aceptación de que os amigos imaxinarios non existen, o descubrimento dos medios que ten que poñer para compensar os efectos secundarios da medicación e a entrega dos premios Nobel (1994) e Abel (2015), en recoñecemento á súa contribución á matemática.

Os detalles
María Amoedo, Paula Cembellín, Salma Nabbar e Sara Riobó examinan a infinidade de detalles cos que a película nos fai ver as peculiaridades desta mente marabillosa e os matices das situacións nas que se ve envolta. A Sara falloulle o micro e tivemos que contar entre todo o grupo a súa parte, que ela preparara á perfección e nos explicara nos ensaios previos.
Ao principio da película vese que Nash é moi intelixente; está en Princeton, unha das universidades máis importantes dos Estados Unidos, nunha contorna moi competitiva, e non é quen de aceptar unha derrota, nin sequera nos xogos. Non ten facilidade para as relacións sociais, e entende o ligue como un xogo no que varios mozos compiten por unhas mozas, que son os premios (e este prexuízo machista segue aparecendo hoxe en día nos libros de texto das universidades!), ou como un teorema que se pode demostrar omitindo partes do razoamento que se proban como lemas por separado.
Paramos a analizar o Dilema do prisioneiro, que é un botón de mostra do Teorema de Equilibrio de Nash. Supoñamos que dúas persoas están prisioneiras e poden delatar á outra ou non. Se ambas calan terán unha condena de 1 ano e se ambas delatan terán outra de 5 anos, pero se unha delata e a outra cala terán respectivamente 0 e 20 anos; a estratexia que acada o equilibrio de Nash é delatar porque, aínda que calando as dúas poderían cumprir 1 ano e delatando poden chegar a cumprir 5, o que se gaña é que non se depende da outra persoa, que é posible saír sen condena e, sobre todo, que se anula a posibilidade de cumprir 20 anos: minimízase o máximo castigo.
Ao avanzar a historia vemos que o protagonista comeza a relacionarse con persoas moi estrañas, entra nunha trama de espías e implántanlle un chip no brazo... A sorpresa vén cando el mesmo se decata, e nós con el, de que todo é falso, non existen nin as persoas nin o chip e incluso un amigo da facultade e máis a sobriña deste, cos que o vemos charlando desde o principio da película, non son reais. Cando Nash consegue demostralo, fixándose en que a nena non crece a pesares de que os anos van pasando, ten que admitilo e decide dicirlles adeus.
Os tratamentos de electroshock e a medicación déixano atordoado, e isto afecta á súa relación de parella. Cando a súa muller, Alicia, que entrara na súa vida porque era unha alumna súa moi avanzada e cunha personalidade moi enérxica, comprende a súa situación decide seguir adiante, superando os obstáculos; así foi a Alicia Nash da vida real.
Unha das escenas máis duras da película é a da súa reacción, cando quere ter relacións sexuais con el e el rexéitaa porque os efectos secundarios dos medicamentos déixano impotente. Por riba do que ela está sufrindo, porque John non é sequera quen de coidar ao fillo e ela ten que coidar dos dous, esta gota fai burdar o vaso e Alicia estoupa, rachando un espello a gritos. Pero tamén isto fai reaccionar a John: el non pode quedar pasivo porque, aínda que a actitude de Alicia é admirable, non se lle pode pedir que renuncie a todo na vida para acompañalo na súa loucura; el comeza entón a forzarse a ver rectamente a realidade para conseguir baixar a medicación, recuperar o seu traballo e non ser unha mera carga para a súa esposa.
Nas escenas finais, cando John Nash recibe o premio Nobel (1994) e o recoñecemento á súa labor como matemático, aínda as visións rondan a súa mente pero el mantenas a raia. Vemos tamén o recoñecemento a toda unha vida de loita pola saúde mental.

Materiais
Estas son as nosas presentacións multimedia: