CHARLAS "O corpo humano" 5 - O corpo cibernético

5ª Sesión: O home bicentenario
- Pensei que dicías só un bico rápido.
- Mentín!

Andrew quere casar con Portia. Pero hai un problema: Andrew non é humano. Entrou como robot na casa da familia de Portia hai 200 anos e sempre actuou dun xeito estraño para ser unha máquina: tiña conciencia de si, desexo de superación, inquedanzas intelectuais… Co paso do tempo foi substituíndo todas as partes do seu corpo por novos materiais, cada vez máis similares aos tecidos humanos... A súa aparencia é exactamente como a nosa.
Portia e el levan xa moito tempo pedíndolle ao Congreso Mundial que recoñeza a Andrew como un ser humano para poderen casar legalmente, pero ao Congreso preséntaselle unha dúbida: que é o que define a un ser humano como algo esencialmente distinto dunha máquina? Esta é a pregunta a través da que nos guían hoxe, na charla de despedida por este ano, Pablo, Alberto, Pedro e David.

Pablo introduce o tema e presenta os personaxes. Andrew, interpretado por Robin Williams, é un robot de corpo metálico ao principio. Coñece á Pequena Miss, a quen se ve unido por unha especial relación. Ela é a avoa de Portia, a quen coñecemos cara ao final da película, e ten un enorme parecido con ela (de feito é a mesma actriz, Embeth Davidtz, quen interpreta a ambas) xa que entre os humanos moitos carácteres, como explica a xenética, frecuentemente saltan unha xeración. Cando Andrew consegue adquirir unha prótese de cara hai unha interesante discusión na película: Unha cara humana debe ser imperfecta. Se é excesivamente simétrica, se non ten irregularidades... parece robótica!

Alberto cóntanos a evolución de Andrew: cómo xorden nel os sentimentos e as emocións, como a que sente pola Pequena Miss. Cómo se pon un nome e cómo adquire hábitos humanos. Aquí Andrew é aínda un androide metálico que realiza labores rutinarias, frecuentemente de forza física, para a familia. Pero xa empeza a chamar a atención por algunhas actitudes que non se atopan habitualmente nunha máquina: creatividade, humor...

David encárgase de formular o problema: cando será Andrew unha persoa? Como calquera ser humano, Andrew ten que aprender, pero isto pode facelo unha computadora. A diferenza é que ten que aprender dos seus propios erros e aceptar o sentimento negativo que vén con eles. Ten que loitar polos seus dereitos, e cando os seus dereitos son os dereitos humanos empezamos a ver como Andrew se vai humanizando ante os nosos ollos.

Cando pide ao Congreso Mundial que o recoñeza como humano chega o momento definitivo. Pedro revélanos a condición que pon, na segunda apelación: o robot terá que aceptar o feito do avellentamento, o decaemento físico e, finalmente, a morte: iso é, como diría Heidegger, o que finalmente nos fai seres humanos. Aquí nos deixa o grupo de hoxe: temos que ver a película para saber o que pasará ao final.

Imaxes

E isto é todo por este ano. Agradecemos, coma sempre, o apoio da xente de 2º Bach., do profesorado (especialmente a Suso, que nunca falla) e da biblioteca.
Para ampliar ou descargar as fotos, pica nelas e abriranse no visor.

Materiais para descargar

Como esta é a última charla do ano temos os materias de hoxe (cartaz e presentación) e tamén un ficheiro comprimido con todos os materiais de ano (as 7 presentacións e os 5 cartaces):

              

CHARLAS "O corpo humano" 4 - Nenos e porcos

4ª Sesión: Señor das moscas
Ninguén pode axudarte. Só eu. E eu son a besta.

Un grupo de nenos quedan abandonados nunha illa ao naufragar un barco (na película é un accidente de avión). William Golding, o autor de Señor das moscas, utiliza esta situación para facernos pensar na nosa natureza humana e no xeito en que a xente adulta organizamos a nosa sociedade. O momento clave da obra é cando un dos rapaces está mirando a cabeza dun xabaril que outros acaban de matar salvaxemente e sente a presenza dun espírito que se comunica con el a través do corpo morto do animal, cheo de moscas.
Gabriel, Pablo, Antonio e David analizan as relacións entre os nenos fixándose no tipo de liderado que exercen catro dos protagonistas.

Gabriel presenta a Jack. É o líder militar, dirixe a un grupo grande de rapaces que pertencen a un coro e ten un carácter agresivo, violento e autoritario, que se resalta na escena na que mata salvaxemente a Simon. O seu símbolo son as pinturas e as lanzas.

Pablo describe a Ralf. É o líder carismático: sensato, amable e que transmite seguridade e confianza. Todos lle fan caso en canto empeza a falar. O seu símbolo é a caracola, que permite ao seu posuidor expresar o seu pensamento ao grupo. É quen establece as normas e gústalle ter todo baixo control.

Simon é o líder espiritual, como nos conta Antonio, e mantén unha actitude distante cos dous líderes. O seu símbolo é a cabeza do xabaril. É o único que percibe a angustia do grupo e sente anticipadamente a verdade, pero lamentablemente non pode comunicala porque é asesinado polos seus propios compañeiros.

Piggy, cóntanos David, é o líder científico. Fai as preguntas e atopa as respostas necesarias para sobrevivir na illa e facer unha fogueira para que os rescaten, pero é gordo, miope e asmático polo que os outros desprézano ata tal punto que nin sequera chegamos a saber o seu nome. As gafas, o seu símbolo, que serviran para acender o lume, acaban rotas: unha alegoría do paso da civilización á barbarie.

Para acabar, vemos a relación que se establece entre os catro líderes. Toda a novela é un enfrontamento entre a política e o exército (Ralf e Jack), que queren dirixir o grupo, e o exército acaba matando a espiritualidade (Simon). A relación entre a política e a ciencia (Ralf e Piggy) é moi significativa: a política non sabe facer nada por si mesma, e a ciencia non pode. Ao final todo o mérito é para a política mentres a ciencia é ignorada, acosada, desprezada e, finalmente, aniquilada.

Imaxes

Pica nas imaxes para amplialas ou descargalas.

Materiais para descargar

Podes baixar tamén o cartaz e a presentación desta charla:

              

CHARLAS "O corpo humano" 3 - Corpo e relixión

3ª Sesión: O mundo de Sofía, o nome da rosa
Fermosa e temible coma un exército disposto para a batalla

Hoxe falamos sobre Corpo e Relixión. Aínda que moitas relixións dan un gran valor ao corpo e ao seu coidado, as que forman a tradición cultural que recibimos na nosa contorna adoitan dar unha visón pexorativa del, porque o consideran un obstáculo ou un inimigo para a alma, que é o que cren que verdadeiramente constitúe a persoa.
Paula, Sheila e Tamara vannos axudar a buscar as raíces deste prexuízo no Mito da Caverna de Platón, tal como está explicado en O mundo de Sofía, e Fran e María darannos unha idea dos extremos ao que a Igrexa chegou na Idade Media, comentando unhas escenas de O nome da rosa.

Paula describe os dous mundos platónicos. O Mundo das ideas é o verdadeiro mundo; non é físico pero existe alén do ceo; grazas a el existe tamén a ciencia. Pola contra, o Mundo das cousas, o mundo no que vivimos, é temporal, cambiante, subxectivo e físico. As cousas que existen aquí son copias das ideas do outro mundo.

Toda a filosofía de Platón, e concretamente o Mito da caverna, son unha explicación do coñecemento racional. Para Platón, di Sheila, coñecer é lembrar: antes de nacer, a alma contemplou as ideas no Mundo Supraceleste pero esqueceunas ao caer, ao nacer neste Mundo Terrenal. Platón di que, cando vemos os obxectos de aquí, lembramos as ideas, e chama a este proceso Reminiscencia. O outro método para subir ao Mundo das Ideas é a Dialéctica, o ascenso mediante o diálogo.

Finalmente, con Tamara entramos na caverna. No seu libro A República Platón representa o mundo sensible mediante unha cova na que están atrapados uns prisioneiros. Para eles, a realidade son as sombras que ven. Entón un escapa e ve a realidade e quere ensinarlla aos demais. Pero eles non queren liberarse e chegan a matar ao que viña ceibalos... que é precisamente o que lle pasou a Sócrates, o mestre de Platón!

Con Fran e María, que alternan na explicación, avanzamos case 20 séculos, ata a Idade Media de O nome da rosa. Alí vemos unha xente campesiña que vive moi pobremente mentres os cregos dun mosteiro quedan con toda a comida que lles cobran como tributo. Os cregos, tan sabios e que len tantos libros, só teñen unha idea fantástica da muller, as historias da Virxe María.

Pero Adso, o protagonista, vai coñecer a unha das mulleres da vila mentres investiga uns asasinatos no convento. Non intercambian nin unha palabra: o corpo sabe todo o que ten que facer. E esta muller que viña prostituírse a cambio dun corazón de boi, acaba marchando co corazón de Adso. É unha bonita metáfora no que os papeis do corporal e do espiritual entrecrúzanse e fannos pensar nunha forma da verdade que non é a platónica: a verdade das emocións e da nosa natureza física.

Imaxes

Algunhas imaxes da charla:

Materiais para descargar

Hoxe temos dúas presentacións, ademais do cartaz: