Liberalismo e Comunismo – Locke, A. Smith, Marx

Clica na bandeira para ver a versión en inglés

O tema da III Avaliación de Ética de 4º ESO é complexo e ambicioso: un comentario de texto dun autor do liberalismo, que debe incluír un apartado de análise do texto (termos , ideas...), outro de explicación (glosa) e outro de valoración (crítica desde o punto de vista doutras/os autoras/es, opinión persoal).
Fixemos as dúas primeiras partes por escrito nos cadernos pero, ao chegarmos á terceira, que supón investigar un intervalo temporal moi longo (1600 - 1900) e comparar as achegas de moitas/os autoras/es, eliximos, entre as opcións que nos daba a programación da materia, un xeito máis visual e divertido: un mural no que representamos, nunha liña do tempo, as vidas destas persoas, un resumo das súas principais obras e os acontecementos históricos que viviron.

John Locke (1632 - 1704), o autor do texto que comentamos, foi o iniciador do liberalismo político. No seu 2º Tratado sobre o Goberno Civil, do que estaba extraído o noso fragmento, explica como os seres humanos temos dereitos naturais que o goberno debe respectar: a vida, a saúde, a liberdade e as posesións. O dereito á posesión adquírese tamén polo traballo que facemos sobre un obxecto, ou polo seu equivalente en diñeiro cando decidimos cambialo.
Locke foi perseguido no seu país por afirmar que temos dereitos que non están dados polos reis: dixo que eran as persoas as que elixían ao goberno, opoñéndose á teoría medieval da orixe divina do poder; para que o goberno non abusara da sociedade era conveniente que o poder se dividise. Fuxiu a Holanda pero, mentres tanto, triunfou en Inglaterra a Revolución Gloriosa de 1689 e puido volver e publicar as súas obras. As súas teorías políticas foron adaptadas á realidade social por T. Jefferson, na Declaración de Independencia dos Estados Unidos (1776) e por Montesquieu pouco antes da Revolución Francesa (1789) .

Adam Smith (1723 - 1790) aplicou as teorías liberais á economía. Locke sempre dixera que as persoas podían apropiarse dalgunhas cousas sempre que o que quedara fose suficiente para o resto da sociedade. O goberno debía protexer esas propiedades. Pero A. Smith dixo que non se debía poñer límite ao comercio e o estado só debía intervir nel para protexelo.
Tras o Golpe de Estado do 18 de Brumario (9 de novembro de 1799), Napoleón estendeu as teorías liberais por toda Europa. De acordo co que A. Smith dixera en A riqueza das nacións (1776), a riqueza de todos os países e de todas as persoas debería aumentar.

Pero Karl Marx (1818 - 1883) comprobou que, a mediados do s. XIX, as cousas non estaban sucedendo así. Co liberalismo económico, a clase social que tiña a riqueza, a burguesía, fíxose moito máis rica; pero o proletariado, a clase empobrecida, fíxose moito máis pobre e miserable.

A clase obreira uniuse entón para reclamar os seus dereitos, e comezaron os movementos comunistas. A Marx e ao seu colega F. Engels encargáronlle que escribisen un libro moi breve e sinxelo no que explicasen que era o comunismo: O Manifesto Comunista. Ía dirixido á xente traballadora que non tiña acceso á cultura e as frases eran moi claras e impactantes; na memoria de moita xente están aínda a que comeza e a que remata o Manifesto: Unha pantasma percorre Europa: a pantasma do comunismo; Proletarios do mundo, UNÍDEVOS! 

As principais teses desta obra foron desenvolvidas máis tarde en O Capital . O que Marx dicía aquí é que o estado que describira Locke, de liberdade e igualdade, polo que se loitara na Independencia dos Estados Unidos, na Revolución Francesa e nas Guerras Napoleónicas, era imposible baixo unha economía capitalista.

MAKING OF
Este foi un auténtico traballo de grupo. Pasámolo moi ben!